| |
DE BHRÍ go bhfuil achtaithe le fo-alt (1) d'alt 3 den Acht Téarmaí Dlíthiúla Gaeilge, 1945 (Uimh. 18 de 1945), go bhféadfaidh an tAire Dlí agus Cirt (dá ngairmtear " an tAire " anseo feasta), aon uair a mheasfaidh is ceart, a dhearbhú le hordú gurb é is iontamhail sa Ghaeilge d'aon téarma sonraithe ná pé focal nó focail is cuí leis agus a shonróidh san ordú :
|
| |
AGUS DE BHRÍ go bhfuil achtaithe (inter alia) le fo-alt (2) den alt sin 3 go gcuirfidh an tAire, sar a ndéanfar ordú den tsórt sin, dréacht de á ullmhú agus go n-iarrfaidh ar an gCoiste Comhairlitheach um Théarmaí Dlíthiúla Gaeilge (dá ngairmtear " an Coiste " anseo feasta) an dréacht a bhreithniú agus tuarascáil a thabhairt air :
|
| |
AGUS DE BHRÍ go ndearna an tAire dréacht a chur á ullmhú agus gur iarr sé ar an gCoiste an dréacht a bhreithniú agus tuarascáil a thabhairt air, agus go ndearna an Coiste amhlaidh :
|
| |
ANOIS, i bhfeidhmiú na gcumhacht a bheirtear dom le halt 3 den Acht Téarmaí Dlíthiúla Gaeilge, 1945 (Uimh. 18 de 1945), agus ar an tuarascáil a bhreithniú dhom, ordaímse, SEÁN MAC EOIN, Aire Dlí agus Cirt, leis seo mar leanas :—
1. An tOrdú Téarmaí Dlíthiúla Gaeilge (Uimh. 5), 1950, is teideal do Ordú seo.
2. Dearbhaítear leis seo gurb é is iontamhail sa Ghaeilge d'aon téarma a luaitear i gcolún (1) den Sceideal a ghabhas leis seo (ach amháin téarma a bhfuil réiltín (*) os a chomhair agus a bhfuil feidhm dlí cheana ag a iontamhail sa Ghaeilge) ná an focal nó na focail a sonraítear os a choinne i gcolún (2) den Sceideal.
3. Tiocfaidh an tOrdú seo i ngníomh an lú lá d'Aibrean, 1950.
|
| |
ARNA THABHAIRT faoi mo Shéala Oifigiúil an 9ú lá seo d'Eanair, 1950.
|
| |
(Sín.) SEÁN MAC EOIN,
|
| |
Aire Dlí agus Cirt.
|
| |
AN SCEIDEAL.
|
| |
An Téarma
|
An focal nó na focail is iontamhail dó
|
(1)
|
(2)
|
Accept, I
|
Glacaim le
|
Acceptance
|
Glacadh
|
Acceptor
|
Glacthóir
|
Accommodation party
|
Páirtí garachta
|
Accord and satisfaction
|
Comhaontú agus sásamh
|
*Account, 1 (i.e.,of funds, etc.)
|
Bheirim cuntas
|
*Account (n.) (i.e.,of funds, etc.)
|
Cuntas
|
account payee
|
cuntas an íocaí
|
account settled
|
cuntas socraithe
|
account stated
|
cuntas ríofa
|
current account
|
cuntas reatha
|
*Acknowledge, I
|
Admhaím
|
*Acknowledgment
|
Admháil
|
Act of God
|
Foiche Dé
|
Action on the case
|
Caingean ar an gcás
|
Agency
|
Gníomhaireacht
|
Agent
|
Gníomhaire
|
agent of necessity
|
gníomhaire riachtanais
|
general agent
|
gníomhaire ginearálta
|
special agent
|
gníomhaire speisialta
|
*Agree, I
|
Comhaontaím
|
*Agreement
|
Comhaontú
|
*memorandum of agreement
|
meabhrán comhaontuithe
|
Alien (n.)
|
Eachtrannach
|
Ambiguity
|
Athbhrí
|
latent ambiguity
|
athbhrí neamhfhollas
|
patent ambiguity
|
athbhrí fhollas
|
Ambiguous
|
Athbhríoch
|
*Annul, I
|
Neamhním
|
*Annulment
|
Neamhniú
|
Ante-dated
|
Faoi réamhdháta
|
Assent, I
|
Aontaím
|
Assent, (n.)
|
Aontú
|
*Assign, I
|
Sannaim
|
*Assignee
|
Sannaí (g. id., f.)
|
*Assignment
|
Sannadh
|
*Assignor
|
Sannóir
|
Assurance, life
|
Árachas saoil
|
*Auction, I
|
Ceantálaim
|
*Auction (n.)
|
Ceant (g. id., f.)
|
*Auctioneer
|
Ceantálaí
|
Avoid, I (i.e.,a contract)
|
Neamhním
|
*Avoidance
|
Neamhniú
|
|
|
Bail, I (i.e.,goods, etc.)
|
Earbaim
|
Bailee
|
Earbaí (g. id., f.)
|
Bailment
|
Earbadh
|
gratuitous bailment
|
earbadh in aisce
|
Bailor
|
Earbóir
|
Bank (n.,)
|
Banc
|
bank note
|
nóta bainc
|
Banker
|
Bancaeir
|
Bankrupt (n. & adj.)
|
Féimheach
|
Bearer
|
Jomparthóir
|
*Bill
|
Bille
|
accommodation bill
|
bille garachta
|
bill of exchange
|
bille malairte
|
bill of lading
|
bille luchta
|
bill of sale
|
bille díolacháin
|
*Bind, I
|
Ceanglaim (ar)
|
|
| |
AN SCEIDEAL—ar lean.
|
| |
An Téarma
|
An focal nó na focail is iontamhail dó
|
(1)
|
(2)
|
Bond
|
Banna
|
bond with special conditions
|
banna faoi choinníollacha
|
|
speisialta
|
common money bond
|
gnáthbhanna airgid
|
Borrower
|
Iasachtaí
|
*Breach (n.)
|
Sárú
|
breach of promise of marriage
|
sárú geallúna pósta
|
Broker
|
Bróicéir
|
|
|
*Cancel, I
|
Cealaím
|
*Cancellation
|
Cealú
|
Capacity to contract
|
Inniúlacht chonruithe
|
Carrier
|
Carraera
|
common carrier
|
carraera coiteann
|
private carrier
|
carraera príobháideach
|
Charterparty
|
Conradh fostuithe soithigh
|
Cheque
|
Seic (g. id., f.)
|
crossed cheque
|
seic crosáilte
|
*Condition
|
Coinníoll
|
condition precedent
|
réamhchoinníoll
|
condition subsequent
|
iarchoinníoll
|
*Conditional (adj.)
|
Coinníollach
|
*Consideration
|
Comaoin
|
executed consideration
|
comaoin chomhlíonta
|
executory consideration
|
comaoin le comhlionadh
|
good consideration
|
comaoin chuí
|
illegal consideration
|
comaoin neamhdhleathach
|
immoral consideration
|
comaoin mhímhorálta
|
implied consideration
|
comaoin intuigthe
|
inadequate consideration
|
comaoin neamhleor
|
nominal consideration
|
mionchomaoin
|
past consideration
|
comaoin chomhlíonta
|
*valuable consideration
|
comaoin luachmhar
|
Consign, I
|
Coinsínim
|
Consignee
|
Coinsíní (g. id., f.)
|
Consignment
|
Coinsíneacht (g. -a, b.)
|
Consignor
|
Coinsíneoir
|
Construction (i.e.,of contract, etc.)
|
Forléiriú
|
Construe, I
|
Forléirím
|
Contract, I
|
Conraím
|
I contract jointly
|
conraím i gcomhpháirt
|
I contract jointly and severally
|
conraím i gcomhpháirt agus go
|
|
leithleach
|
*Contract (n.)
|
Conradh
|
ante-nuptial contract
|
conradh réamhphósta
|
building contract
|
conradh foirgníochta
|
conditional contract
|
conradh coinníollach
|
contract for necessaries
|
conradh i gcóir riachtanas
|
contract for sale
|
conradh i gcóir díolacháin
|
*contract for services
|
conradh i gcóir seirbhísí
|
contract of guarantee
|
conradh ráthaíochta
|
contract of indemnity
|
conradh slánaíochta
|
contract of marine insurance
|
conradh árachais mhuirí
|
contract of record
|
conradh taifid
|
*contract of sale
|
conradh díolacháin
|
*contract of service
|
conradh seirbhíse
|
contract in restraint of trade
|
conradh srianta thrádála
|
contract in writing
|
conradh i scríbhinn
|
contract under seal
|
conradh faoi shéala
|
executed contract
|
conradh comhlíonta
|
|
| |
AN SCEIDEAL—ar lean.
|
| |
An Téarma
|
An focal nó na focail is iontamhail dó
|
(1)
|
(2)
|
executory contract
|
conradh le comhlíonadh
|
express contract
|
conradh sainráite
|
illegal contract
|
conradh neamhdhleathach
|
implied contract
|
conradh intuigthe
|
*open contract
|
conradh díshriantach
|
parol contract
|
conradh béil
|
post-nuptial contract
|
conradh iarphósta
|
simple contract
|
conradh simplí
|
specialty contract
|
conradh faoi shéala
|
wagering and gaming contract
|
conradh geallchuir agus
|
|
cearrbhachais
|
Contractor
|
Conraitheoir
|
*independent contractor
|
conraitheoir neamhspleách
|
joint contractor
|
conraitheoir comhpháirteach
|
*sub-contractor
|
fo-chonraitheoir
|
Corporation (i.e.,artificial person)
|
Corparáid (g.-e, b.)
|
corporation aggregate
|
ilchorparáid
|
corporation sole
|
corparáid aonair
|
*Covenant, I
|
Cúnantaím
|
*Covenant (n.)
|
Cúnant (g.-aint, f.)
|
*Covenantee
|
Cúnantaí
|
*Covenantor
|
Cúnantóir
|
Cover note
|
Nóta árachais
|
*Creditor
|
Creidiúnaí
|
Credit-sale agreement
|
Comhaontú díola chreidmheasa
|
Custom
|
Nós
|
Days of grace
|
Laethe bréise
|
Debenture
|
Bintiúr (g.-úir, f.)
|
*Debt
|
Fiach (g.féich, f.)
|
*Debtor
|
Féichiúnaí
|
*Deliver, I
|
Seachadaim
|
*Delivery
|
Seachadadh
|
actual delivery
|
seachadadh iarbhír
|
constructive delivery
|
seachadadh inchiallaithe
|
part delivery
|
páirt-sheachadadh
|
Demurrage
|
Moill-ráta (soithigh, etc.)
|
*Deposit (n.)
|
Earlais (g.-e, b.)
|
*Discharge, I (i.e.,a contract)
|
Urscaoilim
|
*Discharge (n.) (i.e.,of a contract)
|
Urscaoileadh
|
Discount a bill, I
|
Lascainím bille
|
Dishonour, I
|
Obaim
|
Dismissal, wrongful
|
Dífhostú éagórach
|
Draw, I (i.e.,cheque, etc.)
|
Tarraingím
|
Drawee
|
Tarraingí
|
Drawer (i.e.,of bill of exchange,
|
Tarraingeoir
|
etc.)
|
|
*Duress
|
Eigeantas
|
*Enforce, I
|
Cuirim i bhfeidhm
|
|
|
Factor
|
Fachtóir
|
Forbearance
|
Staonadh
|
*Fraud
|
Calaois
|
*Fraudulent
|
Calaoiseach
|
Frustration (i.e.,of contract)
|
Dírathú
|
|
|
Gaming and wagering
|
Cearrbhachas agus geallchur
|
*Goods
|
Earraí
|
Guarantee, I
|
Ráthaím
|
Guarantee (n.)
|
Ráthaíocht
|
Guarantor
|
Ráthóir
|
|
| |
AN SCEIDEAL—ar lean.
|
| |
An Téarma
|
An focal nó na focail is iontamhail dó
|
(1)
|
(2)
|
Hire, I
|
Fruilím
|
Hire-purchase
|
Fruilcheannach
|
hire-purchase agreement
|
comhaontú fruilcheannaigh
|
Hirer
|
Fruilitheoir
|
Holder
|
Sealbhóir
|
holder for value
|
sealbhóir ar luach-chomaoin
|
holder in due course
|
sealbhóir i gcúrsa cuí
|
|
|
*Indemnify, I
|
Slánaím
|
*Indemnity
|
Slánaíocht
|
*Indorse, I
|
Formhuiním
|
Indorsee
|
Formhuiní (g. id., f.)
|
*Indorsement
|
Formhuiniú
|
Indorser
|
Formhuinitheoir
|
*Instalment
|
Tráthchuid
|
Insurable interest
|
Leas inárachais
|
Insurance
|
Árachas
|
accident insurance
|
árachas tionóisce
|
burglary insurance
|
árachas buirgléireachta
|
employer's liability insurance
|
árachas dliteanais fhostóra
|
fire insurance
|
árachas tóiteáin
|
marine insurance
|
árachas muirí
|
policy of insurance
|
polasaí árachais
|
Insure, I
|
Árachaím
|
Insured (n.)
|
Árachaí
|
Insurer
|
Árachóir
|
*Issue (i.e.,of bill, etc.)
|
Eisiúint
|
|
|
Lend, I
|
Bheirim ar iasacht
|
Lender
|
Iasachtóir
|
Loan
|
Iasacht
|
|
|
Market overt
|
Margadh oscailte
|
Memorandum
|
Meabhrán
|
Merger
|
Cumasc
|
Misdelivery
|
Mí-sheachadadh
|
*Misdescription
|
Míthuairisc
|
*Misrepresent, I
|
Déanaim mífhaisnéis (ar)
|
*Misrepresentation
|
Mífhaisnéis
|
fraudulent misrepresentation
|
mífhaisnéis chalaoiseach
|
innocent misrepresentation
|
mífhaisnéis neamhurchóideach
|
Mistake
|
Dearmad
|
Money had and received to the use
|
Airgead a fuarthas chun úsáide
|
of another
|
duine eile
|
Money lent
|
Airgead a tugadh ar iasacht
|
Money paid to the use of another
|
Airgead a híocadh chun úsáide
|
|
duine eile
|
Mutual
|
Frithpháirteach
|
Mutuality
|
Frithpháirteachas
|
|
|
Necessaries
|
Riachtanais
|
Negotiable instrument
|
Ionstraim so-shannta
|
Notice of dishonour
|
Fógra obtha
|
Notice of protest
|
Fógra fordhearbhuithe
|
Notice of qualified acceptance
|
Fógra glactha choinníollaigh
|
Novation of contract
|
Nuachain chonradh
|
*Null
|
Ar neamhní
|
*Nullify, I
|
Neamhním
|
Object (i.e.,of contract)
|
Cuspóir
|
|
| |
AN SCEIDEAL—ar lean.
|
| |
An Téarma
|
An focal nó na focail is iontamhail dó
|
(1)
|
(2)
|
Offer, I
|
Tairgim
|
Offerer
|
Tairgeoir
|
Overdraft
|
Ró-tharraingt
|
Overdue
|
Thar téarma
|
|
|
*Partner
|
Comhpháirtí
|
*Partnership
|
Comhpháirtíocht
|
*partnership articles
|
airteagail chomhpháirtíochta
|
Pawn, I
|
Geall-earbaim
|
Pawnbroker
|
Geall-earbóir
|
Pay, I
|
Iocaim
|
pay A. B., or order (bearer)
|
íoc le A. B., nó ordú (iompar-
|
|
thóir)
|
Payee
|
Iocaí
|
Payer
|
Iocóir
|
*Payment
|
Iocaíocht
|
part payment
|
páirt-íocaíocht
|
payment on account
|
íocaíocht ar cuntas
|
*Perform, I
|
Comhlíonaim
|
*Performance
|
Comhlíonadh
|
part performance
|
páirt-chomhlíonadh
|
*specific performance
|
sainchomhlíonadh
|
Post-dated
|
Faoi iardháta
|
Premium
|
Préimh (g.-e, b.)
|
Presentment for payment
|
Seachadadh chun íoctha
|
*Principal (i.e.,a person)
|
Príomhaí
|
Principal (i.e.,money)
|
Príomhshuim
|
Privity of contract
|
Inpháirteacht i gconradh
|
Promise, I
|
Geallaim
|
Promisee
|
Geallaí
|
Promisor
|
Geallóir
|
Promissory note
|
Nóta geallúna
|
*Property (in the goods)
|
Dílseánacht (sna hearraí)
|
Public policy
|
Beartas poiblí
|
*Purchaser
|
Ceannaitheoir
|
|
|
Quality, of merchantable
|
I riocht díola
|
|
|
*Ratification
|
Daingniú
|
*Ratify, I
|
Daingním
|
Receipt (i.e.,for money, etc.)
|
Admháil
|
*Rectification
|
Ceartú
|
*Rectify, I
|
Ceartaím
|
*Rescind, I
|
Cealaím
|
*Rescission
|
Cealú
|
Restraint of trade
|
Srianadh trádála
|
*Revocable
|
Inchúlghairme
|
*Revocation
|
Cúlghairm (g.-e, b.)
|
*Revoke, I
|
Cúlghairmim
|
*Risk
|
Fiontar
|
|
|
Sale
|
Díol
|
sale by description
|
díol do réir thuairisce
|
sale by sample
|
díol do réir shampla
|
Sell, I
|
Díolaim
|
Seller
|
Díoltóir
|
Share
|
Scair
|
ordinary share
|
gnáthscair
|
preference share
|
scair thosaíochta
|
Sign, I
|
Síním
|
Signature
|
Síniú
|
|
| |
AN SCEIDEAL—ar lean.
|
| |
An Téarma
|
An focal nó na focail is iontamhail dó
|
(1)
|
(2)
|
*Specific performance
|
Sainchomhlíonadh
|
Stakeholder
|
Geall-choimeádaí
|
Stipulate, I
|
Déanaim coinníoll
|
*Stipulations
|
Coinníollacha
|
Stock
|
Stoc
|
common (ordinary) stock
|
gnáthstoc
|
debenture stock
|
stoc bintiúir
|
Stock exchange
|
Stoc-mhargadh
|
Stoppage in transit
|
Stad eadarthurais
|
Subject-matter (i.e.,of contract)
|
Ábhar
|
Subrogation
|
Seachaíocht (g.-a, b.)
|
*Surety
|
Urra
|
Suretyship
|
Urraíocht
|
|
|
Tender, I
|
Forthairgim
|
Tender, legal
|
Dlí-thairiscint
|
*Term (i.e.,of contract)
|
Téarma
|
Time of the essence of the contract
|
Am ina bhuntréith sa chonradh
|
*Title
|
Teideal
|
Total purchase price
|
Praghas iomlán ceannaigh
|
|
|
*Undertake, I
|
Geallaim
|
*Undertaking (i.e.,promise)
|
Geallúint
|
Undue influence
|
Tionchar míchuí
|
Usage
|
Gnáthamh (g.-aimh, f.)
|
|
|
*Valid
|
Bailí
|
Validate, I
|
Déanaim bailí
|
*Validity
|
Bailíocht
|
*Vendor
|
Díoltóir
|
*Void
|
Ar neamhní
|
*Voidable
|
In-neamhnithe
|
|
|
*Waive, I
|
Tarscaoilim
|
*Waiver
|
Tarscaoileadh
|
Warehouseman
|
Stórthóir
|
*Warrant, I
|
Barántaím
|
*Warranty
|
Baránta (g. id., f.)
|
express warranty
|
baránta sainráite
|
implied warranty
|
baránta intuigthe
|
warranty of authority
|
baránta údaráis
|
warranty of fitness
|
baránta feiliúnachta
|
warranty of quality
|
baránta riochta
|
warranty of title
|
baránta teidil
|
Work done and services rendered
|
Obair agus seirbhísí a rinneadh
|
|
| |
NODA GRAMADAI.
|
| |
adj.
|
=
|
aidiacht
|
b.
|
=
|
baininscneach
|
f.
|
=
|
firinscneach
|
g.
|
=
|
ginide
|
id.
|
=
|
idem
|
n.
|
=
|
ainmfhocal
|
|